woensdag 16 mei 2012

Over de Spaanse oorsprong van het dollarteken

Een week geleden waren Mia en ik met een 20-tal medereizigers op citytrip in Barcelona.
Bij het bezoek aan de kathedraal (dit is niet de Sagrada Familia!) vertelde onze zeer competente gids (een prof. emeritus geschiedenis van de UGent) ons het merkwaardig verhaal over de herkomst van het Amerikaanse dollarteken.
Ik vind het de moeite waard om het hier even na te vertellen.

image

In het rijkelijke koorgedeelte van de 13de eeuwse Catedral de Santa Eulàlia, zie je tegen één der zijwanden het wapenschild van Karel V, de ons goed bekende en in Gent geboren keizer Karel.
Opvallend op dat wapenschild zijn de twee verticale kolommen. Ze stellen de zuilen van Hercules voor, de symbolische naam voor de straat van Gibraltar die in de oudheid de grens van de bekende wereld vormde.
Maar na Columbus en de grote ontdekkingsreizen, werd de wereld plots veel groter. Keizer Karel plaatste daarom in het wapenschild een banderol met de tekst “Plus Ultra” (“Steeds Verder”). De wereld hield niet meer op aan het Iberisch schiereiland!

Je voelt al aan dat die twee zuilen als de twee verticale strepen in het dollarteken zullen terecht gekomen zijn. Maar hoe ging dat in zijn werk?
Ten tijde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog was in het toenmalige Amerika de Spaans-Mexicaanse munt van 8 Reales het meest gebruikte betaalmiddel. En op die munt kwam het Spaanse wapenschild voor, met de twee zuilen én de wapenleuze:

image

Terzelfdertijd was in Europa de Duits-Oostenrijkse thaler het populairste betaalmiddel.
En die thaler was ongeveer evenveel waard als de 8 Reales. Bijgevolg werd de 8 Reales al snel “Spanish Thaler” genoemd. In het Spaans werd dat “Tollaro”.
En in het Engels werd tollaro al snel “Dollar”.

Omwille van de afbeelding met de twee zuilen, sprak men in America ook van de “Pillar Dollar”.
Aangezien die “Pillar Dollar” het meest gebruikte betaalmiddel was, en er op de zuilen een S-vormige banderol voorkomt, begonnen boekhouders in hun notaties van geldsommen al snel  de verkorting

\mathrm{S}\!\!\!\Vertte gebruiken.
Het dollarteken was geboren!

Op 6 juli 1794 werd de dollar officieel als eenheidsmunt aanvaard door Verenigde Staten van Amerika . En in 1795 werd de eerste Amerikaanse Liberty Dollar uitgegeven, een munt met dezelfde afmeting, gewicht en zilvergehalte als de pillar dollar, maar zonder de zuilen!.



Het afkortingsteken bleef wel behouden en is nu nog altijd in gebruik, alhoewel in veel lettertypes voor tekstverwerking en drukwerk de dubbele streep tot één streep gereduceerd werd: $

Dank zij onze uitstekende gids, die voortdurend pittige anekdotes uit zijn mouw schudde, konden we in Barcelona weer eens reizen om te leren.
Dank je wel John Everaert!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten