woensdag 7 maart 2012

Over ratten- en ander vergif

Een paar dagen geleden waren we met een groepje vrienden op wandel.
En toen we op een zeker moment voorbij een weide vol imposante molshopen passeerden, vertelde mijn compagnon Julien hoe hij vroeger van zijn pa mollen had leren vangen.
Geen methode om Gaia blij mee te maken, maar volgens Julien zeer efficiënt.
Van een regenworm werden de twee uiteinden afgeknepen, zodat hij geen kant meer op kon.
En dan werd dat beestje grondig in een potje vergif gedrenkt en in de mollenrit gelegd.
De hongerige mol die door het pijnlijk gekronkel van de pier gelokt werd, was aan zijn laatste ochtend- of avondmaal toe: R.I.P.!
Julien vertelde nog dat zijn pa het vergif meebracht uit Maastricht.
”Was dat rattenvergif?” vroeg ik. “Dat weet ik niet” zei Julien.

Het zou rattenvergif kunnen geweest zijn. Maar rattenvergif is een verzamelnaam die vele ladingen dekt.
Het vroeger traditionele rattenvergif was een arseenverbinding: arseen(III)oxide, As2O3.
Dit is een langzaam werkend gif, dat indertijd het geliefd middel was van venijnige gifmengsters, omdat het geen opvallende smaak heeft (knoflookachtig) en (vroeger) niet gemakkelijk kon opgespoord worden.
Maar er zijn andere, modernere en betere ratten- en mollenvergiften: coumarine- en strychninederivaten bijvoorbeeld.
En dat bracht me bij een oud boekje op mijn (opgeruimde) zolder met als duidelijke titel:
Gifkeuken der natuur”.
Want veel van de strafste vergiften zijn geen synthetische chemicaliën, maar natuurlijke stoffen afkomstig uit de planten- en dierenwereld.



Ter informatie, en zonder dat ik u op foute gedachten wil brengen, geef ik u hier een overzichtje van de 5 gevaarlijkste chemicaliën ter wereld.
Ik zou dat lijstje langer kunnen maken, maar ik denk dat 5 volstaat om mee te beginnen.
En nog iets over giftigheid van stoffen: alles hangt af van de hoeveelheid en de concentratie. In principe kunnen alle stoffen giftig zijn, zelfs water, als de dosis maar een bepaalde fatale drempel overschrijdt.
De gifstoffen uit mijn lijstje zijn nu precies stoffen waarvan die fatale drempel zeer laag ligt.
Maar zelfs die gevaarlijke stoffen kunnen in aangepaste hoeveelheden toegediend, geneeskrachtig werken.


1. Batrachotoxine



Dit is wellicht het allerstrafste zenuwgif. Het is te vinden op de huid van de blauwe pijlgifkikker, die zijn naam niet gestolen heeft. Want de Andes-indianen smeerden met het dodelijke huidvocht hun blaaspijppijltjes in als ze op jacht gingen.
En dodelijk is het: bij de mens volstaat 1 à 2 μg (=miljoensten van een gram!) per kilogram lichaamgewicht! Voor iemand van 100kg komt dit neer op 0,0002g !

2. Strychnine


Het zou wel eens strychnine kunnen geweest zijn, of een derivaat van strychnine, wat de pa van Julien uit Maastricht meebracht. Strychnine is immers aanwezig in “Taupicide” een veelzeggende naam als je weet hoe men mollen in het Frans noemt.
Maar ook voor mensen is het een zeer gevaarlijk goedje: 30 à 200 mg = 0,030g à 0,200g zijn dodelijk. Zo is volgens sommigen Alexander de Grote de strychninedood gestorven.

3. Nicotine


Nog zo’n erg giftig plantenfabricaat. Nicotine is inderdaad niet alleen een stof die verslaving veroorzaakt bij tabaksrokers, maar 40 à 65 mg nicotine zijn dodelijk voor niet-rokers. Rokers hebben hier enig voordeel: ze kunnen wat meer nicotine verdragen…

4. Kaliumcyanide of cyaankali : KCN
Dit is één van de klassiekers onder de gifstoffen. Eigenlijk is het niet KCN, maar HCN (waterstofcyanide of blauwzuur) dat de giftige stof is. Blauwzuur is het gas dat vrijkomt als cyaankali in contact komt met zuren. Bedenk dan dat onze maag eigenlijk een zakje maagzuur is…
Bekende zelfmoordslachtoffers van cyaankali zijn naar het schijnt Hitler en Göring.
En uit mijn jeugdjaren herinner ik mij het geval van de dood van de Amerikaanse gangster Caryl Chessman die in 1960 in de gaskamer stierf door blauwzuur. Deze executie deed in heel de wereld de discussie over de uitvoering van de doodstraf ongehoord fel oplaaien.

Maar cyaankali kan ook in figuurlijke zin een giftig goedje zijn:

 

5. Digoxine


Dit is de bekende giftige stof uit vingerhoedskruid.
Dit is typisch zo’n stof die in aangepaste hoeveelheden juist een belangrijke geneeskrachtige werking heeft: tussen 0,0625 mg en 0,25 mg is digoxine een middel dat voorgeschreven wordt in gevallen van chronisch hartfalen. Bij hogere dosissen is het een dodelijk gif.

Je merkt het: keus te over als je mollen of andere vier- of tweevoeters naar de eeuwige jachtvelden wil helpen.
Maar vergeet na het mengen je handen niet te wassen…

Geen opmerkingen:

Een reactie posten